 |
| zaprawa wapienna pomiędzy cegłami, gładź wapienna na ścianie |
Dziś chciałabym poruszyć dość trudny i mało zgłębiony temat ekologicznego urządzania wnętrz. Kupując szynkę, sok czy biszkopty patrzymy na ich skład, prawda? (ja w każdym razie zawsze patrzę) To samo możemy zrobić przy wnętrzach, choć jest to dużo trudniejsze i nie zawsze możliwe. Ważne jednak, żeby wyboru materiałów budowlanych i wykończeniowych dokonywać, chociaż częściowo, świadomie.
Zlecacie ich zakup fachowcom i nie interesujecie się, co kupują? Błąd! Fachowcy kupują to, co najlepsze dla nich - wykonawców - nie dla Was. A więc to, co łatwiej się kładzie, szybciej schnie, ma gładszą fakturę (czytaj: jest z mnóstwem syntetycznych dodatków). Ekologiczne materiały to nie tylko dobry skład, ale i właściwości sprawdzone przez tysiące lat. Ja kieruję się zasadą - im prostszy skład, tym lepiej.
(uwaga: jak zawsze od każdej zasady są wyjątki - np. azbest to materiał stosowany od starożytności, ale dopiero stosunkowo niedawno wykazano jego rakotwórczość, spowodowaną włóknistą budową)
Jeśli kupujemy gotowy już dom, lub mieszkanie w kamienicy, przede wszystkim trzeba pozbyć się rakotwórczych materiałów - w domach dach może być wykonany z azbestu, w kamienicach wypełnieniem przestrzeni w stropie może być szkodliwy żużel (uwaga: wypełnienie stropu tzw. polepą, mieszanką piasku i gruzu, jest w porządku, to może mało estetyczne, ale poprawne rozwiązanie stosowane kilkadziesiąt-sto lat temu do wygłuszenia i dociążenia stropów drewnianych). Stare farby mogą zawierać też ołów, dobrze więc zbić też stare tynki z takimi farbami.
Ekologiczny wybór można też traktować w kategoriach zrównoważonego rozwoju (sustainable developement) z założeniem stosowania materiałów lokalnych, a także w możliwie dużym stopniu korzystać z materiałów zastanych - odzyskiwać stare podłogi, nie usuwać bez sensu polepy ze stropu
Ekologiczny wybór można też traktować w kategoriach zrównoważonego rozwoju (sustainable developement) z założeniem stosowania materiałów lokalnych, a także w możliwie dużym stopniu korzystać z materiałów zastanych - odzyskiwać stare podłogi, nie usuwać bez sensu polepy ze stropu
Jeśli mamy wybór, dobrze wybrać ściany murowane, z cegły, silikatu lub betonu komórkowego. Gips zawarty w płytach gips-kartonowych został wyprodukowany ze spalin samochodowych. Nie przekonuje mnie to do jego bezrefleksyjnego stosowania we wnętrzach.
Nie znaczy to, że mamy całkowicie wyeliminować ścianki gipsowo-kartonowe. Przy przebudowach nie jest to zresztą możliwe, bo ścianka g-k ma znikomy wpływ na obciążenie stropu, można ją więc postawić gdziekolwiek, niekoniecznie w przebiegu istniejących belek. Wiem też, że patrząc na gips z drugiej strony fakt, że jest to materiał z recyklingu również sprawia, że jest ekologiczny, w innym rozumieniu tego słowa
Uwaga na zaprawę z cementu portlandzkiego - zawiera szkodliwy żużel.
2. TYNKI, SZPACHLE, GŁADZIE
Zamiast tynku gipsowego można zastosować tradycyjny tynk cementowo-wapienny, a zamiast gładzi gipsowej - gładź cementowo-wapienną lub wapienną. Uwaga, kupując tynk cementowo-wapienny przeczytajmy jego skład, bo może zawierać wiele syntetycznych dodatków.
O gładzi wapiennej szerzej pisałam tutaj (przeczytajcie też ciekawe komentarze pod wpisem)
3. WYKOŃCZENIE
lakiery i bejce ekologiczne, pokost lniany, woski, oleje jadalne
Lakiery ekologiczne, bejce ekologiczne będą mieć szczególne znaczenie tam, gdzie te produkty będą mieć styczność z jedzeniem. Ale i podłogi, i meble, i blaty można wykańczać olejami - również tymi jadalnymi: olejem lnianym, stosowanym od lat w budownictwie, a także olejem kokosowym, woskiem pszczelim, parafiną - czyli olejem mineralnym. Najczęściej stosowanym dawniej materiałem do konserwacji drewna był pokost lniany - wciąż bywa używany.
uwaga: niezabezpieczenie drewna żadnym preparatem może być szkodliwe, gdyż umożliwia rozwój drobnoustrojów i pleśni
4. MALOWANIE ŚCIAN
Farby wapienne/krzemianowe
Ekologicznymi farbami o prostym składzie są farby wapienne i krzemianowe. Sprzedawane są przez firmy profesjonalnie zajmujące się renowacją zabytków, np. Keim, a także np. Gert Ziesemann. Jest to trudne o tyle, że trzeba je specjalnie zamawiać, nie występują też we wszystkich możliwych kolorach.
W niektórych farbach występuje wyjątkowo szkodliwy dla zdrowia ołów. Dlatego nigdy nie stosujcie we wnętrzach produktów przeznaczonych do stosowania na zewnątrz.
5. MEBLE
Formaldehyd
W sklejkach, płytach MDF spoiwem jest klej zawierający formaldehyd. Jego zawartość w produktach na naszym rynku jest zgodna z normami więc teoretycznie nie powinnien być szkodliwy do stosowania w pomieszczeniach mieszkalnych.
Ciekawe jest też zagadnienie promieniotwórczości materiałów budowlanych. Nie zgłębiłam tego tematu, więc podłużę się tu cytatem z rozmowy w miesięczniku Dom i Wnętrze z roku 1991:
- A jak jest ze szkodliwością promieniowania materiałów budowlanych?
- Szkodliwy jest żużel i popioły dymnicowe oraz wszelkie formowane z niego wyroby. Niekorzystnie wpływa na człowieka cement portlandzki, który zawiera (minimum) 14% żużla oraz stal magnetyczną. Materiały pozytywne — to glina i jej pochodne, w tym ceramiczne cegły, pustaki, dachówki; wapno i jego pochodne, w tym wapienne zaprawy murarskie i tynkarskie, farby, wapienie lekkie, skorupki z jaj, muszle, jak również marmur, który jest przecież skrystalizowanym wapieniem. Drewno i jego pochodne zaliczamy do materiałów obojętnych. Cegła, wypalana dawniej w ogniu ze świerkowych dających długie płomienie polan, była doskonałym odpromiennikiem. Stosowana obecnie wysoka temperatura wypalania bardzo pogarsza właściwości materiałów, powodując, że stają się one nośnikiem zbyt skoncentrowanej energii. Energia ta silnie promieniuje, co prowadzi do utraty, w pewnym stopniu, pierwotnych właściwości surowców. Podobnie jest z kamieniem. Energię wytworzoną podczas wybuchu ładunków strzelniczych wchłania kamień, co powoduje zwiększone jego promieniowanie przez wiele lat.
Pamiętajmy, żeby nie przesadzać w żadną stronę, żyjemy w świecie pełnym chemii w jedzeniu, zanieczyszczeń od spalin samochodowych w powietrzu itd. - nie dajmy się więc zwariować :)